UE Fundusz Spójności

Unikalne rozwiązania

Proces oczyszczania ścieków i rozwiązania zastosowane w oczyszczalni ścieków Klimzowiec

Etap I: oczyszczanie mechaniczne

Pierwszym etapem oczyszczania ścieków jest oczyszczanie mechaniczne. Urządzenia służące do tego celu znajdują się w całości po stronie położonej na terenie Chorzowa. Ścieki, dopływające do oczyszczalni ujęciem ścieków surowych, kierowane są na kraty rzadkie, gdzie zatrzymywane są zanieczyszczenia pływające o dużych gabarytach, powyżej 40 mm (gałęzie, opony itp). Powstające skratki usuwane są do kontenera i przekazywane odbiorcy odpadów do odzysku. Następnie ścieki przepływają do budynku krat gęstych, oczyszczanych mechanicznie, gdzie zatrzymywane są zanieczyszczenia pływające w postaci liści, worków, papierów, itp., o wielkości powyżej 6 mm. Skratki usuwane są mechanicznie, transportowane taśmociągiem przez prasopłuczkę do kontenera i w etapie końcowym przekazywane odbiorcy odpadów, i poddawane procesom odzysku. Przed kratami gęstymi znajduje się punkt zlewny nieczystości ciekłych, dowożonych taborem asenizacyjnym. Kolejnym urządzeniem w ciągu mechanicznego oczyszczania ścieków są piaskowniki poziome, dwukorytowe. Ścieki przepływają przez piaskownik ze stałą prędkością, około 0,3 m/s. W takich warunkach, łatwoopadalna zawiesina mineralna, czyli zanieczyszczenia wielkości piasku, opadają na dno piaskownika. Mieszanina osadzająca się na dnie komór piaskownika pompowana jest do separatorów piasku, a następnie po odseparowaniu substancji organicznej i usunięciu wody, usuwana jest do kontenera i przekazywana odbiorcy odpadów do odzysku. Ostatnim urządzeniem na drodze oczyszczania mechanicznego są osadniki wstępne, gdzie następuje usunięcie zawiesin organicznych łatwoopadających. Przepustowość hydrauliczna części mechanicznej wynosi maksymalnie 7800 m3/h. W przypadku dopłynięcia większej ilości ścieku (na przykład podczas intensywnych opadów) nadmiar ścieków przeleje się przelewem burzowym, zlokalizowanym w komorze przed kratami rzadkimi.

Etap II: reaktory biologiczne

Część biologiczna oczyszczani może przyjąć 5600 m3/h ścieków. Ich nadmiar zostanie zgromadzony w zbiornikach retencyjnych, o łącznej pojemności 2 000 m3, znajdujących się przed osadnikami wstępnymi. W zbiornikach tych znajdują się pompy, służące do szybkiego odpompowania ścieku oraz specjalna instalacja do spłukania dna zbiornika falą ścieku oczyszczonego. Po oczyszczeniu mechanicznym ścieki dopływają do pompowni ścieków. W pompowni zabudowane są cztery pompy wirowe o wydajności 1800 m3/h każda. Pompy służą do przepompowania ścieków na reaktory biologiczne. Oczyszczalnia ścieków Klimzowiec jest obiektem z podwyższonym usuwaniem związków biogennych, takich jak azot i fosfor. Czynnikiem czyszczącym jest osad czynny. Jest to kłaczkowata zawiesina, w której żyją setki różnych gatunków mikroorganizmów (bakterii, grzybów, pierwotniaków). W części biologicznej stwarza się bakteriom odpowiednie warunki do rozwoju:

  • pożywienie (surowy ściek),
  • tlen (poprzez napowietrzanie ścieków),
  • utrzymuje się odpowiednią ilość bakterii w układzie.

Etap III: predenitryfikacja i defostatacja

Ścieki z pompowni ścieków przepompowywane są do komory predenitryfikacji i defosfatacji, gdzie rozpoczyna się proces biologicznego usuwania fosforu. W komorze tej, w warunkach beztlenowych, odbywa się proces biologiczny, polegający na uwalnianiu fosforu przez bakterie odpowiedzialne za jego usuwanie, tak aby w komorach napowietrzania, pracujące tam bakterie mogły zaabsorbować większą ilość cząsteczek fosforu. Następnie ścieki dopływają do trzech komór denitryfikacji, w których prowadzony jest jeden z etapów usuwania związków azotu. W strefie niedotlenionej (anoksycznej) odbywa się biochemiczna przemiana azotynów i azotanów do postaci tlenków azotu i postaci gazowej N2, częściowo usuwanego do atmosfery. Po komorach denitryfikacji, mieszanina ścieków i osadu czynnego, dopływa do pięciu komór nitryfikacji. W komorach tych, w warunkach tlenowych (aerobowych) zachodzi proces nitryfikacji, w wyniku którego wytwarzają się azotyny i, przy dobrze pracującym procesie, azotany. W każdej z komór tlenowych, znajduje się na dnie ruszt tlenowy, zbudowany z 1800 dyfuzorów. Do dyfuzorów doprowadzone jest powietrze ze stacji dmuchaw, w której zabudowane są cztery dmuchawy odśrodkowe. Powietrze przez dyfuzory wypływa w postaci bardzo drobnych pęcherzyków, dzięki czemu tlen w nim zawarty łatwo przenika do osadu. W komorach tlenowych następuje biologiczne oczyszczenie ścieków. Mieszanina oczyszczonych ścieków i osadu czynnego dopływa do sześciu osadników wtórnych, w których następuje oddzielenie osadu od ścieku oczyszczonego. Osad opada na dno osadnika, skąd zgarniacz denny spycha go do leja osadowego. Ściek oczyszczony odpływa do wylotu rzeki Rawy, osad przepływa do pompowni osadów. Obecnie istnieje też możliwość chemicznego wspomagania procesów oczyszczania ścieków z zastosowaniem koagulantów żelazowych lub glinowych.

Etap IV: fermentacja metanowa

W wyniku procesów mechanicznego i biologicznego oczyszczania powstają osady:wstępny i nadmierny, które ulegają dalszym przeróbkom. Osad wstępny pochodzący z osadników wstępnych zagęszczany jest w zagęszczaczach grawitacyjnych. Codziennie w wyniku oczyszczania ścieków powstaje około 10 ton nowego osadu nadmiernego, który wstępnie zagęszczany na zagęszczaczu mechanicznym, tłoczony jest częściowo na blok dezintegracji, a następnie do zbiorników pośrednich, gdzie osady zagęszczone, wstępny i nadmierny są mieszane i uśredniane pod względem składu. Tak przygotowane osady poddawane są stabilizacji beztlenowej, która następuje podczas procesu fermentacji metanowej, w warunkach mezofilowych, przy temperaturze 37°C, w wyniku czego powstanie biogaz. Fermentacja metanowa prowadzona jest w dwóch komorach fermentacyjnych zamkniętych, żelbetowych, o objętości czynnej 6500 m3/h, wyposażonych w mieszadła rurowe. Podczas procesu fermentacji unieszkodliwiane są, w dużym stopniu bakterie chorobotwórcze (stabilizacja). Ponadto osad przefermentowany (ustabilizowany) zawiera niski procent organiki, co powoduje, że nie zagniwa. Osad po fermentacji poddawany jest procesowi odwadniania na prasach taśmowych. Odwodniony osad przekazywany jest odbiorcy odpadów do procesów odzysku.

Biogaz, który powstaje w procesie fermentacji metanowej, ujmowany jest ze szczytu komory fermentacyjnej poprzez ujęcie gazu. Wilgoć z biogazu usuwana jest w filtrze polipropylenowym, następnie gaz przepływa przez odsiarczalnię, w której zatrzymywane są cząsteczki siarkowodoru. Oczyszczony gaz trafia do zbiornika membranowego o objętości 1820 m3. Zbiornik pełni rolę bufora, zapewniając stałe ciśnienie gazu na wyjściu z układu. Biogaz ze zbiornika trafia do stacji tłocznej, gdzie sprężany jest do ciśnienia 50 mbar i tłoczony do odbiorników tj. na agregaty kogeneracyjne lub do kotłowni. W trzech agregatach kogeneracyjnych biogaz spalany jest w silniku spalinowym, który napędza prądnicę. Wyprodukowany prąd zużywany jest na oczyszczalni, co zmniejsza ilość niezbędnej do jej działania energii elektrycznej. W trakcie pracy silnika wydziela się ciepło, które jest wykorzystywane do ogrzewania komór fermentacyjnych oraz budynków znajdujących się na oczyszczalni.

do góry